Ambulance naar de Oosterpark in Amsterdam

Een historisch moment vanmiddag in het Oosterpark bij de viering van Keti Koti is aanstaande. Dan zal burgemeester Halsema excuses aanbieden voor de rol van Amsterdam in het slavernijverleden. Die rol is groot, bleek vorig jaar uit onderzoek. In het boek ‘De Slavernij in Oost en West, Het Amsterdam Onderzoek’ concludeerden ruim veertig onderzoekers dat het Amsterdamse stadsbestuur ‘grootschalig, mondiaal en langdurig’ betrokken was bij slavernij. Sociëteit Suriname Als een van de aandeelhouders van de Sociëteit Suriname bijvoorbeeld, het bedrijf dat de overzeese kolonie beheerde en duizenden Afrikanen naar het land verscheepte. Niet alleen in Suriname of op Curaçao roerde Amsterdam zich, ook in Indonesië, Taiwan, Zuid-Afrika, Noord-Amerika en Brazilië had de stad - vaak in het koloniale bestuur - een vinger in de pap en profiteerde het indirect van de slavernij. Individuele burgemeesters namen ook zelf deel aan de slavenhandel. Excuses Amsterdam Het onderzoek werd als opmaat gezien naar formele excuses waar een meerderheid in de gemeenteraad al langer om vroeg. Tijdens Keti Koti in 2019 kondigde ook burgemeester Halsema al aan die namens de stad te willen maken. Vorig jaar bleek uitstel nog nodig vanwege de coronacrisis, maar dit jaar zal Halsema in haar speech als eerste Nederlandse overheidsorgaan ooit, is de alom gedeelde verwachting, excuses aanbieden. Ook in Rotterdam, Den Haag en Utrecht werden of worden vergelijkbare onderzoeken verricht naar het aandeel van die steden in het slavernijverleden. De vier grote steden hebben het kabinet opgeroepen om namens de Nederlandse Staat hetzelfde te doen en van Keti Koti, de dag waarop de afschaffing van de slavernij wordt gevierd, een nationale feestdag te maken. Nog geen excuses kabinet Ondanks dat twintig jaar geleden toenmalig minister Roger van Boxtel namens Nederland al zei “diepe spijt, neigend naar berouw” te hebben over deze zwarte bladzijdes uit de geschiedenis en Lodewijk Asscher in 2012 als vice-premier daar een schepje bovenop deed in het Oosterpark (“diepe spijt en berouw”), is volgens demissionair premier Mark Rutte de tijd nog niet rijp om excuses te maken. Volgens het kabinet zou een debat hierover de tegenstellingen juist kunnen aanjagen.Veel gehoord is ook de vrees dat excuses de deur zouden openen voor schadeclaims. Al lijkt die vrees, afgaande op ervaringen van steden zoals Londen, Liverpool en Charleston die Amsterdam voorgingen, ongegrond.

Kippenvel bij velen vanmiddag in het Oosterpark toen burgemeester Femke Halsema namens Amsterdam excuses maakte voor het slavernijverleden, maar volgens veel van de genodigden is dit pas het begin.  "Heel mooi dat ze excuses heeft gemaakt, maar tegelijkertijd ook heel laat. Wat is de follow up van de excuses", zegt Glenda van Duivenvoorde na de herdenking. "Sorry zeggen alleen, dat leer je als kind, dat haalt nog niks uit, er moeten acties bij."Dat vindt het  Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden (NiNsee) ook en zoekt daarbij aansluiting bij de speciale commissie die in opdracht van demissionair minister van Binnenlandse Zaken, Kajsa Ollongren (D66), aan het werk was gegaan en vandaag concludeerde dat na Amsterdam, ook de Staat excuses moet aanbieden. Eerste stap "Die wettelijke verankering van excuses, het herstel, reparaties, dat lijkt me eigenlijk de eerste stap", zegt NiNsee-voorzitter Linda Nooitmeer. Daarbij denkt ze niet aan individuele herstelbetalingen, maar aan investeringen in de gemeenschap. "Ik kom vaak in de Bijlmer en ik zie elke dag een stroom mensen vanuit waar ook in Nederland daar naar grote kantoorgebouwen gaan en tegelijkertijd is er een groep mensen, ook van Afrikaanse afkomst, die in de Bijlmer leeft, kinderen, die het best wel moeilijk hebben."Diversiteits-wethouder Rutger Groot Wassink (GroenLinks) zegt die handschoen te gaan oppakken: "De consequentie is dat de burgemeester vandaag excuses heeft gemaakt en dat we met elkaar ook gaan kijken hoe de doorwerking van dit verleden, hoe we daar mee aan de slag kunnen. Dat is denk ik een hele belangrijke vervolgstap voor de rest van het jaar."